Odbijanie po jedzeniu - co na częste i kwaśne? Przyczyny
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Odbijanie po jedzeniu zazwyczaj jest odruchem fizjologicznym, związanym z połykaniem powietrza podczas spożywania posiłków. Jeśli jednak występuje często, może być oznaką zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Dokuczliwe odbijanie należy także do objawów choroby refluksowej.
Czym jest odbijanie?
Odbijanie to określenie na pozbywanie się powietrza nagromadzonego w górnej części przewodu pokarmowego (przede wszystkim w żołądku). Podczas jedzenia oraz picia powietrze nieuchronnie przedostaje się do żołądka. Szacuje się, że człowiek z każdym łykiem lub kęsem połyka około 1-3 ml powietrza (w przypadku jedzenia w pośpiechu nawet większą ilość).
Eliminacja powietrza jest fizjologicznym odruchem, który zazwyczaj nie ma związku z toczącym się w organizmie procesem chorobowym. Bezpośrednią przyczyną odbijania jest rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku, znajdującego się pomiędzy przełykiem a żołądkiem, którego podstawowym zadaniem jest zapobieganie cofaniu się treści pokarmowej z powrotem do przełyku. Dolny zwieracz przełyku samoczynnie rozluźnia się kilka razy w ciągu doby. Wówczas powietrze nagromadzone w żołądku ma szansę wydostać się na zewnątrz.
Odbijanie po jedzeniu
Niektóre osoby narzekają na częste odbijanie po jedzeniu. Przyczyną tego stanu może być nadmierne spożywanie pokarmów, które rozluźniają dolny zwieracz przełyku. Do takich pokarmów zalicza się przede wszystkim potrawy zawierające dużą ilość tłuszczu. Dlaczego odbija się po jedzeniu tłustych potraw? Tłuszcz obecny w pożywieniu przyczynia się do opóźnionego opróżniania żołądka, a nadmierne przepełnienie i obciążenie żołądka sprzyja odbijaniu.
Do rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku prowadzi także spożywanie alkoholu. U niektórych osób nawet niewielka ilość powoduje nadmierne odbijanie. Warto także wiedzieć, że napoje alkoholowe dodatkowo zwiększają produkcję kwasu żołądkowego.
Częste odbijanie po jedzeniu
Niektórzy pacjenci narzekają jednak na ciągłe odbijanie po jedzeniu, występujące niemal po każdym posiłku. Taka reakcja organizmu nie musi oznaczać choroby. Jeśli odbijanie występuje nazbyt często, może to mieć związek z czynnościowymi zaburzeniami przewodu pokarmowego. Pod pojęciem zaburzeń czynnościowych kryją się dolegliwości, które nie mają związku z przyczyną organiczną. Innymi słowy u pacjentów, pomimo obecności objawów, nie stwierdza się odchyleń w badaniach.
Wśród zaburzeń czynnościowych żołądka i dwunastnicy wymienia się tzw. zaburzenia odbijania. Rozpoznawane są one wtedy, gdy częste odbijanie po posiłku staje się uciążliwe dla pacjenta i pogarsza jakość jego życia. Ponadto, zgodnie z nowymi Kryteriami Rzymskimi IV, stwierdza się je wtedy, gdy odbijanie jest obecne częściej niż 3 dni w tygodniu.
Zwykle leczenie zaburzeń odbijania polega na modyfikacji diety i sposobu jedzenia. Zalecane jest przede wszystkim regularne jedzenie niewielkich posiłków, a także unikanie picia alkoholu i napojów gazowanych. Pokarmy powinny być spożywane powoli i dokładnie gryzione.
Kwaśne odbijanie
Nadmierne odbijanie po jedzeniu może mieć też związek z refluksem żołądkowo-przełykowym, czyli zarzucaniem treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Może on powodować nieprzyjemne objawy, do których zalicza się m.in.: zgagę, regurgitacje (odczuwanie cofania treści pokarmowej z żołądka do przełyku lub gardła) oraz puste odbijanie.
Refluks najczęściej jest spowodowany niewłaściwą dietą, obfitującą w pokarmy, które nasilają funkcje wydzielnicze żołądka. Inną przyczyną zarzucania treści pokarmowej do przełyku jest niewydolność dolnego zwieracza przełyku.
W przypadku dolegliwości związanych z refluksem można zastosować środki, hamujące wydzielanie kwasu solnego. To pozwoli zniwelowanie nawet silnej zgagi. Należy jednak pamiętać, że preparaty dostępne bez recepty należy zażywać według zaleceń producenta zawartych w ulotce, dołączonej do opakowania lub tak jak wskaże lekarz. Jeśli dolegliwości nie ustępują po 14 dniach lub nasilają się należy niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą.
Puste odbijanie po jedzeniu
W literaturze medycznej opisywane jest także zjawisko aerofagii. Jest to zaburzenie czynnościowe, polegające na nadmiernym połykaniu powietrza, a następne jego wydalaniu, co może powodować tzw. odbijanie powietrzem.
Odbijanie w przebiegu tego zaburzenia jest określane jako nadżołądkowe, gdyż połknięte powietrze przedostaje się do przełyku, a następnie wraca do jamy ustnej.
Co ciekawe, aerofagia bardzo często występuje u osób cierpiących na zaburzenia lękowe. Wśród czynników wyzwalających wymienia się także żucie gumy i palenie papierosów.
Autor: Joanna Woźniak
Konsultacja merytoryczna: lekarz gastrolog Ewa Walecka-Kapica
- Maria Śmiechowska, Magdalena Cugowska, Rola żywności i żywienia w chorobie refluksowej, Bromat. Chem. Toksykol. – XLIV, 2011, 3, s. 298-304.
- Agata Mulak, Adam Smereka, Leszek Paradowski, Nowości i modyfikacje w Kryteriach.
- Rzymskich IV, Gastroenterologia Kliniczna 2016, tom 8, nr 2, s. 52–61.
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/82453,nadmierne-odbijanie-po-posilkach [dostęp 16.09.2021 r.]
- Maria Korzonek, Agnieszka Dziergas, Magdalena Kuczyńska, Choroba refluksowa przełyku (GERD) - problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, s. 201–210.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Aerofagia [dostęp 16.09.2021 r.]
